Cemîl Bayîk
Bi Tirkiyeyê re li welatên Ewropayê jî êrîşên komkujiya siyasî bêyî ku ji leza xwe tiştekî winda bikin berdewam dikin. Her roj nûçeyên êrîşên nû tên. Di meha adarê de zêdebûna van êrîşan jî balê dikişîne. Ji van êrîşan tê fêmkirin ku ji bo gelê me ku meha adarê wateyeke wê ya taybet heye ku serhildanên demokratîk pêş dixe, ji bo dagirkeran jî bûye pêvajoyeke ku êrîşên xwe zêde bikin.
Her çiqas dagirkeran di meha adarê de êrîşên xwe yên komkujiya siyasî zêdekirin be jî, bersiva ku gelê kurd ji bo van êrîşan daye, îfadeyeke wê ya gelekî watedar heye. Çunkî bersiva ku gelê kurd daye ne tenê bersivdayîneke ji bo bersivê ye, di heman demê de tê wateya ku zûkirinekê dide têkoşînê.
Helwesta gelê kurd hem li Ewropayê û hem jî li Tirkiyeyê nîşan daye ji her alî ve vê rastiyê bi awayekî balkêş radixîne ber çavan. Berxwedana li hemberî êrîşên li Tirkiyeyê di 14’ê nîsana 2009’an de li dijî hêzên siyasî û li Ewropayê jî ROJ TV û Radyoya Mezopotamyayê di nav de li hemberî saziyên kurdan de hatine destpêkirin vê yekê tekûz dike. Gelê kurd bi berxwedana xwe nîşan daye ku di demên pêş de dê xwedî sekneke çawa be. Di 8’ê Adarê de jinan bi dagirtina qadan ev yek piştrast kir. Di heman demê de di 40’emîn salvegera darbeya faşîst a 12’ê Adarê, salvegera bûyerên Gaziyên û salvegera Qetlîma Qamişloyê de berxwedana gelê kurd nîşan daye ku bêyî ji hev veqete ev pêvajo didome. Gelê kurd bi berxwedanên xwe ji niha ve destnîşan kiriye ku dê ji bo qetlîama Helepçeyê jî xwedî heman helwestê be.
Sibê salvegereke din a qetlîama Helepçeyê ye. Li wir bi tenê kurd nehatibûn qetilkirin. Mirovahî hatibû qetilkirin. Kurd, li Helepçeyê li pêş çavên cîhanê bi çekên kîmyewî ku li tevahiya cîhanê bikaranîna wan qedexeye hatin qetilkirin. Hêzên navneteweyî yên ku xwe yekî hewariyên mafên mirovan îlan kirine destûr dan vê qetlîamê. Di dawiya sedsala 20’emîn de ligel ku ne mumkûn e tiştekî nepenî bimîne, ev qetlîam nedîtî hate hiştin. Xwestin veşêrin. Lê serkeftî nebûn. Li Helepçeyê kurd hatibûn qetilkirin. Mirovahiyê ev qetlîam dîtibû. Ligel hemû astengiyan ev qetlîam wekî lekeyeke reş ket ser dîroka mirovahiyê.
Gelê kurd di salvegera qetlîama Helepçeyê de ji bo ku pêşî li ber hin qetlîamên din bê girtin pêwîst dibîne ku têkoşîna xwe bilind bike û bi hişmendiyê tevdigere. Lewre tê xwestin ku bi hin qetlîamên din re hevrû bimîne. Komkujiya çandî û siyasî tê wateya qetlîamên nû yên dişibin Helepçeyê. Ji ber hindê gelê kurd li hemberî komkujiya siyasî ya li Tirkiyeyê xistine dewrê bi şîara ‘Duh Helepçe îro Kelepçe’ pêşwazî kir.
Gelê kurd, li aliyekî komkujiya Helepçeyê ya 16’ê Adarê şermezar dike û kesên di komkujiyê de jiyana xwe ji dest dane bibîr tîne. Li aliyê din, bi zanebûna vê rastiyê tevdigerin. Dîsa bi heman şiklî dê xwendekarên ku li Zanîngeha Teknîkê ya Stenbolê hatin qetilkirin bên bibîranîn. Bêguman di meha adarê de tenê ev komkujî pêk nehatine. Şahidî ji gelek bûyerên bi vî rengî re kiriye. Mirov dikare bêje 21 Adarê Newroz lûtke ye. Roja şehadeta Mazlum Dogan e. 28’ê Adarê salvegera şehadeta Mahsum Korkmaz, 30’ê Adarê salvegera Mahîr Çayan û hevalên wî ye.
Pergala dagirkeriyê, ji ber meha adarê xwedî wateyek girîng û dîrokî ye li ser zêde radiwestin. Hêzên dagirker, di nava nava tirsa ku dê hesabê kiryarên adarê bê pirsîn de ne. Ji ber vê yekê êrîşên xwe zêde dikin. Lê dîsa xuya dibe ku xwe dixapînin. Hete niha çawa ku nikaribîbûn wateya meha adarê ku gelê kurd lê bar kiriye ji holê rakin, dê ji niha û şûnde jî nikaribin wateya meha adarê ji holê rakin. Ji ber ku gelê kurd ku wateyek taybet daye vê meha adare her roj wateyek din lê zêde dikin. Ji ber vê yekê her ku diçe gelê kurd zêde bi vê mehê ve tê girêdan û wateyek din lê bar dike.
21’ê Adarê ji bo gele kurd wateya wê gelek girîng û taybet e. Dema gelê kurd di 21’ê Adarê de Newrozê pîroz dike, kesên di Newroza 1992’an de jiyana xwe ji dest dane, Zekiyeyan, Rahşanan, Berîvananan û Ronahiyan bi bîr tîne. Bi vî rengî carek din îlankirina KCK’ê û Rêberê Gelê Kurd wekî îradeya sîyasî ya gelê kurd hate îlankirin tê silavkirin.
Rojên li pêşiya me ji bo gelê kurd xwedî wateyek pir girîng e. Wekî her sal îsal jî em di 21’ê Adarê de Komkujiya Helepçeyê ya 16’ê Adarê, bi tundî şermezar dikin. Newroza îsal dê ji her sal bêtir bi coşek mezintir bê pîrozkirin. Bi vê zahebûn û hişyariyê ji îro û şûnde dê amadekariyê Newrozê bêne kirin û qad bêne tijîkirin. Ger ku ev amadekî û pîrozkirina bi heybet pêk bê, wê demê dê înkar û îmhaya siyasî û çandî ku tê ferzkirin pûç derkeve. Çend roj ji Newrozê re man. Gelê kurd ji niha de Newrozê pîroz dike û îlan kiriye ku dê bi heybetek pir mezin Newrozê pîroz bike. Em jî bi vê wesîleyê ji niha de bi taybetî Newroza gelê kurd û bi gelemperî Newroza hemû gelên Rojhilata Navîn pîroz dikin.
Em bawer dikin ku Newroza 2010’an dê gelê kurd bêtir nêzîkî azadî, demokrasî û aştiyê bike. Bi vê hêvî û baweriyê
NEWROZA WE PÎROZ BE!